อนาคตทิวเสติ เอตฺถ กถํ เตสํ ภิกฺขูนํ อาคตานาคตภาโว วิญฺญายตีติ เจ? ยสฺมา ตโต ตโต อาคตา ภิกฺขู ตสฺมิํ คาเม อาสนสาลาย สนฺนิปตนฺติ, ตสฺมา เตสํ อาคตานาคตภาโว สกฺกา วิญฺญาตุํฯ อมฺหากํ โคจรคาเมติ สลากภตฺตทายกานํ คาเมฯ ภุญฺชิตุํ อาคจฺฉนฺตีติ ‘‘มหาเถโร เอกโกว วิหาเร โอหีโน อวสฺสํ สพฺพสลากา อตฺตโน ปาเปตฺวา ฐิโต’’ติ มญฺญมานา อาคจฺฉนฺติฯ

ปกฺขิกภตฺตาทิกถาวณฺณนา

อภิลกฺขิเตสุ จตูสุ ปกฺขทิวเสสุ ทาตพฺพภตฺตํ ปกฺขิกํฯ อภิลกฺขิเตสูติ เอตฺถ อภีติ อุปสคฺคมตฺตํ, ลกฺขณีเยสุ อิจฺเจว อตฺโถ, อุโปสถสมาทานธมฺมสฺสวนปูชาสกฺการาทิกรณตฺถํ ลกฺขิตพฺเพสุ สลฺลกฺเขตพฺเพสุ อุปลกฺเขตพฺเพสูติ วุตฺตํ โหติฯ สฺเว ปกฺโขติ ‘‘อชฺช ปกฺขิกํ น คาเหตพฺพ’’นฺติ ปกฺขิกสฺส อนิยมตฺตา วุตฺตํฯ ‘‘สฺเว อมฺหากํ ฆเร ลูขภตฺตํ ภวิสฺสตี’’ติ โปตฺถเกสุ ลิขนฺติ, ‘‘ปกฺขภตฺตํ ภวิสฺสตี’’ติ ปาเฐน ภวิตพฺพํฯ อุโปสเถ ทาตพฺพํ ภตฺตํ อุโปสถิกํฯ นิพนฺธาปิตนฺติ ‘‘อสุกวิหารสฺสา’’ติ นิยมิตํฯ คาเหตฺวา ภุญฺชิตพฺพนฺติ ตสฺมิํ เสนาสเน วสนฺเตหิ ฐิติกาย คาเหตฺวา ภุญฺชิตพฺพํฯ ตณฺฑุลาทีนิเปเสนฺติ…เป.… วฏฺฏตีติ อภิหฏภิกฺขตฺตา วฏฺฏติฯ ตถา ปฏิคฺคหิตตฺตาติ ภิกฺขานาเมน ปฏิคฺคหิตตฺตาฯ ปตฺตํ ปูเรตฺวา ถเกตฺวา ทินฺนนฺติ ‘‘คุฬกภตฺตํ เทมา’’ติ ทินฺนํฯ คุฬปิณฺเฑปิ…เป.… ทาตพฺโพติ เอตฺถ คุฬปิณฺฑํ ตาลปกฺกปฺปมาณนฺติ เวทิตพฺพํฯ เสสเมตฺถ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

เสนาสนกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. สงฺฆเภทกกฺขนฺธกํ

ฉสกฺยปพฺพชฺชากถาวณฺณนา

[330] สงฺฆเภทกกฺขนฺธเก อนุปิยายนฺติอาทีสุ ‘‘อนุปิยา นามา’’ติ วตฺตพฺเพ อาการสฺส รสฺสตฺตํ อนุนาสิกสฺส จ อาคมํ กตฺวา ‘‘อนุปิยํ นามา’’ติ วุตฺตํฯ มลฺลานนฺติ มลฺลราชูนํฯ น เหฏฺฐา ปาสาทา โอโรหตีติ อุปริปาสาทโต เหฏฺฐิมตลํ น โอโรหติ, ‘‘เหฏฺฐาปาสาท’’นฺติปิ ปฐนฺติฯ อนุรุทฺโธ วา ปพฺพาเชยฺยาติ โยเชตพฺพํฯ ฆราวาสตฺถนฺติ ฆราวาสสฺส อนุจฺฉวิกํ กมฺมํฯ อุทกํ อภิเนตพฺพนฺติ อุทกํ อาหริตพฺพํฯ นินฺเนตพฺพนฺติ อาภตมุทกํ ปุน นีหริตพฺพํฯ นิทฺธาเปตพฺพนฺติ อนฺตรนฺตรา อุฏฺฐิตติณานิ อุทฺธริตฺวา อปเนตพฺพํฯ ลวาเปตพฺพนฺติ ปริปกฺกกาเล ลวาเปตพฺพํฯ อุพฺพาหาเปตพฺพนฺติ ขลมณฺฑลํ หราเปตพฺพํฯ อุชุํ การาเปตพฺพนฺติ ปุญฺชํ การาเปตพฺพํฯ ปลาลานิ อุทฺธราเปตพฺพานีติ ปลาลานิ อปเนตพฺพานิฯ ภุสิกา อุทฺธราเปตพฺพาติ คุนฺนํ ขุรคฺเคหิ สญฺฉินฺนา ภุสสงฺขาตา นาฬทณฺฑา อปเนตพฺพาฯ โอปุนาเปตพฺพนฺติ วาตมุเข โอปุนาเปตฺวา ปลาลํ อปเนตพฺพํฯ อติหราเปตพฺพนฺติ อนฺโตโกฏฺฐาคารํ อุปเนตพฺพํฯ น กมฺมาติ น กมฺมานิฯ ฆราวาสตฺเถนาติ อุปโยคตฺเถ กรณวจนํฯ อุปชานาหีติ จ อุปสคฺคมตฺโต อุป-สทฺโทฯ เตนาห ‘‘ฆราวาสตฺถํ ชานาหี’’ติฯ ชานาหีติ เจตฺถ ปฏิปชฺชาติ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อกามกาติ อนิจฺฉมานาฯ

[331-332] ยํ น นิวตฺโตติ ยสฺมา น นิวตฺโตฯ สุญฺญาคารคโตติ (อุทา. อฏฺฐ. 20) ‘‘ฐเปตฺวา คามญฺจ คามูปจารญฺจ อวเสสํ อรญฺญ’’นฺติ (ปารา.92) วุตฺตํ อรญฺญํ รุกฺขมูลญฺจ ฐเปตฺวา อญฺญํ ปพฺพตกนฺทราทิ ปพฺพชิตสารุปฺปํ นิวาสฏฺฐานํ ชนสมฺพาธาภาวโต อิธ ‘‘สุญฺญาคาร’’นฺติ อธิปฺเปตํฯ อถ วา ฌานกณฺฏกานํ สทฺทานํ อภาวโต วิวิตฺตํ ยํ กิญฺจิ อคารมฺปิ ‘‘สุญฺญาคาร’’นฺติ เวทิตพฺพํฯ ตํ สุญฺญาคารํ อุปคโตฯ อภิกฺขณนฺติ พหุลํฯ